Kategoriler
Bilim Teknoloji

Çarpma Gücü (Momentum)

Hareket etmekte olan cisimler başka cisimlere çarptıkları vakit onlar üzerinde göze çarpar bir etki meydana getirirler. Bu etkinin miktarı, hareket etmekte olan cismin (momentum)una bağlıdır.

Hareket etmekte olan bir cismin hızı kitlesinin çarpımı o cismin momentumunu, yani hareket miktarını verir. Şu halde momentum bir cismin kitlesiyle hızının çarpımıdır. Bunu bir örnekle açıklarsak, şöyle diyebiliriz: Saatte 60 km. hızla giden yarım tonluk bir otomobilin hareket miktarı, saatte 15 km. hızla giden 2 tonluk bir kamyonunkine eşittir. Momentumu ölçecek özel bir birim yoktur. yalnız hareket eden cisimlerin hızları ile kitlelerini çarparak buluruz.

Fiziğin değişmez kurallarından biri şöyle der: Kapalı bir yerdeki cismin hareket miktarı değişmez. Bu “Momentumun korunması kanunu”nu aşağıda bir örnekle göreceğiz (yalnız şunu da unutmamalıyız ki, momentumda boyut kadar yönde vardır). Bir tüfekten bir mermi atıldığı vakit merminin sahip olduğu momentum tüfeğe verilen karşıt momentuma tamamen eşittir. Tüfeğin patlaması bu yüzdendir.

Çarpışan  iki trenin daha çarpışmadan evvel kazandıkları momentum, çarpıştıktan sonra ki momentuma tamamen eşittir. Enerjinin bir kısmı sıcaklıkla ya da ses halinde kaybolsa bile, bu kural doğruluğundan bir şey kaybetmez.

HAREKET:

Galile’nin (1564 – 1642), cisimlerin düşmesiyle ilgili deneylerine kadar hareket hakkında pek az bilgimiz vardı. Eskiler, hareket eden cisimlerin her an durabileceğini sanırlardı. Halbuki Galile ve ondan sonra Newton 1642 – 1727) sürtünme olmasaydı cisimlerin hareketlerini sürdürebileceklerini ispat ettiler. Newton bu gerçeği, burada kısaca göreceğimiz üç kanunla özetledi.

Birinci kanun, kuvveti tarif eder. Bu, eylemsizlik kanunu olarak tanınır. Çünkü eylemsizlik, cisimlerin hızını kesebilir.

İkinci kanun hızlanma ya da moment kanunudur. Normal şartlar altında kuvvet, kitle ile hızın çarpımıyla orantılıdır. Bu bize, kuvvetlerin ölçülmesi imkanını verir. Üçüncü kanun iş hareket kanunudur. Bunun bir kaç önemli kullanılış yeri vardır. mesela roketlerde ve türbinlerde olduğu gibi.

 

 

 

Bir yanıt yazın

E-posta adresiniz yayınlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir

Bu site, istenmeyenleri azaltmak için Akismet kullanıyor. Yorum verilerinizin nasıl işlendiği hakkında daha fazla bilgi edinin.