Elektrik Motorları ve Jeneratörün Genel Tanımı:
Elektrik enerjisini mekanik enerjiye çeviren bir kaç çeşit elektrik motoru vardır. Bunların en çok tanınanı, armatür denen etrafına bir ince tel sarılmış yumuşak bir demir parçasından ibaret olanıdır. tel sarılı bobinden akım verildiği vakit bobin mıknatıslanır ve bobinin yan taraflarına yerleştirilmiş mıknatıs kutupları tarafından itilir.
Armatür, mıknatısın itici kuvvetiyle dönecek şekilde eksene yerleştirilmiştir. Normal şartlarda bobinin kuzey kutbu sabit mıknatısın güney kutbu ile karşı karşıya gelip duruncaya kadar yarım devirden fazla dönüş yapmaz. Pratikse ise komütatör denen ve akımın yükünü tersine çevirmek olan düzenle, bobinin kuzey kutbu güney kutup şekline sokulur. Bu ters çevirme sayesinde bobinle mıknatıs arasında armatürü tekrar çevirebilecek bir itici kuvvet meydana gelir. Bu böylece birbiri peşi sıra devam ederek armatür durmadan döner.
ELEKTRİK ÜRETECİ (JENERATÖR):
Bir dinamo ya da jeneratör kullanmak suretiyle elektrik çok yüksek miktarlarda üretilir. Üreteçler şekil ve yapı bakımından bir elektrik motoruna çok benzer.
İki mıknatısın arasında bir bobin döndürülürse bobinin uçları arasında bir potansiyel farkı (Voltaj) meydana gelir. Bunun üzerine solda şekilde görüldüğü gibi bobine bağlanmış devreden bir akım geçer. Fırça denene karbon blokları döner mile bağlı pirinç halkalara sürtünerek akımı bobinden dışarı çıkarır. Bu suretle bir alternatif akım meydana getirilmiş olur ki, bu akımın yönü, bobin her düşey duruma geldikçe değişir.
Burada üretilen akımın miktarı, bobinin manyetik çizgisini kesecek kadar yüksek bir hıza ulaşılmasına bağlıdır. Bobin düşey durumdayken hiç bir kuvvet çizgisi kesilmeyeceği için, hiç bir akım da üretilmez Kuvvet çizgilerinin çoğu bobin yatay durumdayken kesilir ve bu anda akım en yüksek değerine ulaşır.
Pillerde olduğu gibi doğru akım üretmek istiyorsak, akımın yön değiştirmesini önlemek için yarık halkalı bir toplaç (kollektör) kullanmalıyız. Pratikte süreli bir akım elde edebilmek için bir kaç çeşit mıknatıs ve bir çok bobine ihtiyaç vardır.