Buz Suyun, soğuktan katı haline gelmiş yani donmuş şekildeki hali. Normal basınç altında su 0° santigratta donar. Fakat basınç ne kadar artarsa buz meydana gelmesi için gereken soğukluk da o derece yüksek olur. Mesela bir patencinin ayağı buz üzerine basınç yaparak tam patenin altında buzun erimesine sebep olur. Ayağını kaldırınca su hemen yeniden donar.
Su buz haline gelince hacmi artar. Bununda bir sonucu donan boruların patlama tehlikesi olmasıdır. Fakat borunun patladığı ancak çözülme olup su yine sıvı haline döndüğü zaman ortaya çıkar.
Bir havuzun üzeri donunca üst kısmında bir buz tabakası meydana gelir. Alttaki su yine biraz ılık kalır. Durum böyle olunca, balıklarla diğer su canlıları yüzeyin altında yaşamaya devam edebilirler. Bu sıcaklık +4° C’nin altına düştüğü vakit hacmi artar, bu suyun sıra dışı davranışının sonucudur. Buz iyi bir ısı iletkeni olmadığı için, alttaki su buzun üzerindeki soğuk havadan yalıtılmış olur.
Buz başlıkları:
Büyük pleistosen buzul devrinin tamamıyla sona erdiğini kesin olarak söylemek imkansızdır. Çünkü Dünyanın bazı bölgelerini kaplayan buz başlıkları en fazla yayıldıkları zaman kuzey yarımküresinin 8.000.000 mil karesini kaplayan buz tabakalarına oranla çok daha küçüktür. Bununla beraber bugünkü buz başlıklarının hepsi eriyecek olursa deniz seviyesi 300 metre kadar yükselir. en büyük buz başlıkları Antarktika’nın hemen hemen tamamen Grönland’ın büyük kısmını kaplayana buz tabakaları dır. Grönland’ın buz başlığının en fazla kalınlığının 3.000 metre kadar odluğu düşünülmektedir.
Buzul çağı, (Buzul Devri):
yaklaşık olarak 600.000 yıl kadar önce Pleistosen devrinde, Dünya’nın bazı kesimlerinde buz tabakları meydan geldi. En çok Kuzey Amerika, Avrupa ve Kuzey Asya’nın büyük kesimlerini kapladılar. Buz bazı merkezlerden etrafa yayıldı. Kuzey Amerika’da Labrador’dan ve Hudson körfezinin kuzey batısındaki bölgeden; Avrupa’da İskandinavya’dan ve daha büyük ölçüde İskoçya ile Alpler’den. Tam olarak kuzey yarımküresinin 8.000.000 mil karesinden fazla bir kısmı bir süre için buzlarla kaplandı. Pleistosen buzul devrinde (ya da büyük buzul çağı devrinde) şartlar her tarafta eşit değildi. Buz tabakalarının kıtalar üzerinde ilerlediği belli başlı dört devir vardı. Bu devirler arasında dünya ikliminin bugünkünden fazla değilse bile bugünkü kadar sıcak olduğu “buzul arası” devirler geçiyordu.
İkinci “buzul arası” devir, buzul sonrası devirlerden 12 defa daha fazla sürdü. Son buzul devri aşağı yukarı 25.000 yıl kadar önce sona erdi ama, bir ihtimal Kuzey Amerika’da Avrupa’ya oranla biraz daha uzun sürdü.
Büyük buzul devri Dünya’nın iklimini çok etkiledi. soğuk iklimlerin yayılması ılımlı ve tropikal iklimleri Ekvator’a doğru sürükledi.
Dünya’nın bazı kesimlerinde bugün de buz tabakaları bulunduğuna göre (mesela Antarktika ve Grönland) büyük buzul devrinin tamamıyla bittiğini söylemek imkansızdır. yeni bir buzularası devir yaşadığımız bile söylenmiştir. Diğer taraftan, eğer Dünya’nın sıcaklığı artıyorsa geri kalan buzul başlıklar eriyecek, denizlerin seviyesi 300 metre kadar yükselecektir.
Büyük buzul devrinden başka, Dünya’nın geniş kesimlerinin buzlarla kaplandığı başka devirler de vardır. En eski buzul çağının 700 milyon yıl kadar önce geçtiği sanılıyor. Buzul devrine bir çok sebep gösterilmiştir. Bunlar arasında Dünya ekseninin eğikliği, (23 dakika 26 saniye) Dünya’nın yörüngesindeki Güneşin ısı vermesindeki değişiklikler gösterilmiştir.