Kategoriler
Doğal Yaşam

Denge Nedir

Fizikte, karşıt iki kuvvetin, denk gelmesi halidir. Hareketsiz bir cisim üzerine birbirine karşıt etki yapan kuvvetler, bir hareket meydana getiremezlerse, ya da hareke halindeki bir cismi etkileyen kuvvetler, o cismin yörüngesini ve hızını değiştirmezlerse, cisim denge de demektir.

Her durumda denge halinde bulunan bir cismin dengesine, «bozulmaz denge» adı verilir. Durumu bozulduğu zaman, dengesini başka bir biçimde bulabilen cisimlerin dengesine de «kararsız denge» denir. Bu gibi cisimlerin asılma noktası, ağırlık merkezinin altındadır ve buna diktir. Denge hali bozulduğu zaman, gene eski durumunu alan cisimlerin dengesine de, «kararlı denge» denir. Bu gibi cisimlerin asılma noktası, ağırlık merkezinin üzerindedir ve buna diktir.

Yüzen canlılarda denge:

Yüzen bir cismin taşırdığı sıvının, ağırlığı, bu cismin ağırlığına eşittir. Yüzen cisimlerin denge koşullarından biri de budur. Su üzerindeki cisimlerin ağırlık ve itme merkezleri aynı düşey üzerinde bulunursa, bunlara da denge de denir. Ağırlık ve itme merkezleri, ağırlık ve itme merkezleri, aynı düşey üzerinde olmaz sa denge de duramazlar.

Gemiler suda yüzen cisimlerin denge kanunlarına uygun olarak yapılır. gemilerin ağırlığı, teknenin içindeki boşluklar sayesinde, taşırdığı suyun ağırlığından daha küçük hale getirilmiştir. Böylece de geminin yüzmesi sağlanmıştır. geminin su içindeki biçimi, itme merkezinin ağırlık merkezinden uzak olmasını sağlar.. Bu iki kuvvet merkezi, birbirinden ne denli uzak olursa, geminin dengesi de o derece iyi olur.

Canlılarda denge:

hemen bütün hayvanların vücudu , ister dururken, ister hareket halinde olsun, belirli bir durumda bulunur. Yerçekiminin ve başka etkilerin belirlediği bu duruma, «normal durum» adı verilir. Oysa, bütün hayvanlar hareket eder, koşar, tırmanırlar. Bu durumda, elbet, yerçekimi kuvvetinde de bir takım değişiklikler meydana gelir. İşte, bu değişikliklere göre, vücut dengesinin ayarlanması gerekir. Hayvanlar, bunu çeşitli yollarla sağlarlar. Ancak, dengeyi sağlayan daha çok duyu organlarıdır.

başta insan olmak üzere, omurgalıların dengesini, iç kulakta kemik muhfaza içindeki «labirent» sağlar. Labirentte, başlıca iki torbacık, bir de, yarım çember biçiminde üç kanal bulunur. «Salyangoz» ise, işitme organını son bölümünü meydana getirir. kanalların içi sıvıyla doludur. Bu sıvının içinde de, saç kılı gibi incecik sinir telleri  ve buna benzer bir takım dokular vardır. İşte canlı da, dengeyi sağlayan bunlardır. İki kulakta da birer labirent bulunması da, dengenin çabuk bozulmasını önler.

 

 

Bir yanıt yazın

E-posta adresiniz yayınlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir

Bu site, istenmeyenleri azaltmak için Akismet kullanıyor. Yorum verilerinizin nasıl işlendiği hakkında daha fazla bilgi edinin.