Çağımızın cumhuriyetle yönetilen devletlerindeki ana kuruluşlar ve temel fikirler şunlardır.
Devlet başkanlığı: Belli bir süre için, seçimle gelir. Bu makamın yetkileri az, görevleri sınırlı ve çok kez de temsili niteliktedir.
Yasam organı: Seçimle gelen ve halkın vekili sayılan bir, ya da iki meclisten kurulur. Seçimler, gitgide genel bir eğilimle oy durumuna getirilmiş devlet prizmasının kaidesi genişletilmiştir. Ancak, zamanımızda toplumların çok büyümüş olması dolayısıyla, «doğrudan doğruya temsil» şekli ortadan kalkmıştır.
Yürütme Organı: Meclislere hesap vermekle ödevli «kabineye denir. Ya devlet başkanının, ya da hükumet başkanının sorumluluğu ve yönetimi altında çalışır. Bu teknik «idare» vatandaşa karşı özgürlük ve eşitlik ilkelerine uygun kanunlar çerçevesinde, yan tutmadan davranmak zorundadır; aynı zamanda, yürütme organının kamu hizmetlerini görme aracıdır.
Yargı organı: Başta anayasa mahkemesi ile her derecedeki adli ve idari mahkemeler, bağımsız yargıçlardan kurulmuştur. Bunlar, millet adına «yargılama ve hüküm verme» hakkını kullanma yetkisine sahiptirler.
Cumhuriyete iki ana fikir hakimdir: Özgürlük ve eşitlik ilkeleri. Genel olarak insanlara, özellikle de yurttaşlara tanınmış olan bütün temel haklarla çeşitli özgürlükler, bu iki ana fikirden doğup gelişmiştir.
Son olarak diyebiliriz ki, cumhuriyet rejimi, yürütme ve yargı hakkıyla yetkisinin kaynağının halkta olduğu inancına dayanan bir rejimdir. Bu inanç kaybolduğu zaman, ya da bir yana itildiği gün, Montesquieu’nun sözlerinde ifade ettiği gibi, devletin adı her ne olursa olsun, cumhuriyet bir cesetten farkı kalmaz.